Transformatör Çeşitleri

Trafolar iki ana başlık altında toplanabilir,

Güç Trafoları,  çok yüksek güçlerde, ve yüksek gerilimlerde kullanılırlar, genellikle santrallerde üretilen elektriğin gerilimini yükseltmek, indirici merkezlerde tam tersine gerilimi düşürmek için kullanılırlar.

Dağıtım Trafoları, endüstriyel tesisler, toplu konut alanları gibi yerlerde, elektrik dağıtıcı firmadan gelen 34,5 kV gerilimi tesislerde kullanılan 400 V seviyesine indirmek için kullanılırlar.  Bunların haricinde daha öncelerden kullanılan şuan çok nadir görülen dağıtıcı şirketlerden 10 kV olarak elektrik alan yerlerde kullanılan 10 kV/400 V çeviren trafolarda mevcuttur.

Trafolar, yapısal olarak ikiye ayrılabilir, yağlı tip trafolar, kuru tip trafolar.

  • Kuru Tip Trafolar, nüveleri tamamen kuru tip reçineler ile kaplı olan, soğutması için fanlar kullanılan trafolardır.
    • Yanıcı sıvı içermediği ve kullanılan reçine genellikle yangına karşı korumalı olduğu için yangın ve patlamaya karşı dayanıklıdır.
    • Kuru tip trafoların bakımları yağlı tip trafolara göre daha kolaydır.
    • Kapalı yerlerde kullanım için uygundur.
    • Yalıtımı katı reçine tarafından yapıldığı için
    • Koruma için sadece sıcaklık kontrol sistemi çoğu zaman yeterli korumayı sağlayacaktır.

  • Yağlı Tip Trafolar, nüveleri ve sargıları tamamen yağın içinde olan trafo çeşididir. Genleşme tanklı ve hermetik olmak üzere iki çeşittir. Hermetik tip trafolarda, üretim aşamasında belirli basınçta trafoya yağ doldurulmuş ve tamamen kapatılarak yağın atmosfer ile teması kesilmiştir. Kullanım sırasında yağ kapağının açılmaması dolayısıyla yağ basıncının değişmeden sabit şekilde kalması gereklidir. Genleşme tanklı olan trafolar ise trafo gövdesinin üzerinde bir yağ tankı bulunur, ısınan yağ bu tanka toplanır. Tankın üzerinde yağ göstergesi kontrol edilerek yağın belli bir seviyenin altına düşmesi durumunda müdahale edilmelidir.

Soğutma Şekillerine Göre Trafolar

ONAN (Oil Naturel Air Naturel): ısınan yağ kazanda yükselerek radyatöre gider, burada geniş yüzey alanları sayesinde hava ile soğutma sağlanmış olur.

ONAF (Oil Natural Air Forced): ısınan ve radyatöre yükselen yağ fanlar sayesinde soğutulur. (Fan kullanılır)

OFAF (Oil Forced Air Forced): radyatörde fanlar ile soğutulan yağ, yağ pompaları ile kazan içine gönderilir. (Fan ve yağ pompası kullanılır)

ODAF (Oil Directed Air Forced): radyatörde fanlar ile soğutulan yağ, iletim boruları ile direk sargıların alt tarafına pompalanır. Böylece daha etkin bir soğutma yapılmış olur. (Fan ve yağ pompası kullanılır)

OFWF (Oil Forced Water Forced): radyatörde ki yağ, radyatör etrafından soğutma kanalları geçirilerek soğutulur., pompa ile kazana gönderilir. (Yağ pompası ve su kullanılır)

Kullanım Amaçlarına Göre Trafo Çeşitleri

  • Yükseltici Trafo; girişteki gerilimi yükselterek çıkış olarak veren, sekonder sargı sayısı primer sargısından fazla olan trafolardır, santraller gibi yerlerde kullanılır.
  • Düşürücü Trafo; primer sargısında sargı sayısı sekondere göre daha fazla olan, bu sayede girişteki yüksek gerilim düşürerek çıkışa veren trafolardır, endüstriyel tesislerde kullanılırlar.
  • Ölçü Trafosu; ölçü sistemlerinin yüksek gerilim ve büyük akımlarda çalışması mümkün olmadığı için akım ve gerilimi ölçü cihazlarıyla uyumlu olarak düşüren akım ve gerilim trafolarına genel olarak ölçü trafosu denir.
  • Yalıtım (İzolasyon) Trafosu; amaçları gerilim seviyesini değiştirmek değil, korumadır. Giriş ve çıkışında aynı seviyede ve özellikte gerilim olmasında rağmen iki tarafın birbiriyle herhangi bir bağlantısı yoktur. Bu sayede elektrik çarpmalarına karşı önlem olarak kullanılır, okul hastane gibi yerlerde tercih edilir.
  • Oto Trafo; tek sargı üzerine sarılmış olan, primer sekonder arasında elektriksel bağlantı olan trafolardır. Birden fazla, değişik gerilimlerde çıkış alınabileceği için potansiyometre olarakta kullanılırlar.